KONFERENCJA POLSKO-CZESKA „WSPÓŁPRACA SZKÓŁ NA POGRANICZU”

 Polsko-czeska konferencja „Współpraca szkół na pograniczu” odbyła się dnia 22 XI 2021 r. w pogranicznej miejscowości Janovičky k. Broumova. Głównym organizatorem była Fundacja Odnowy Ziemi Noworudzkiej, która zaprosiła do współpracy 7 instytucji i organizacji pozarządowych z obu krajów, w tym Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe (PCzTN), Asocjację na Rzecz Dydaktyki Historii (Asociace pro didaktiku dějepisu), Solidarność Polsko-Czesko Słowacką, Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Ziemi Kłodzkiej, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz Komitet Organizacyjny Polsko – Czeskich Dni Kultury Chrześcijańskiej.

Konferencja została zorganizowana w ramach projektu „Wspólnie uprawiamy sport i bawimy się na czesko-polskim pograniczu”, realizowanego z polskiej strony przez Fundację Odnowy Ziemi Noworudzkiej, finansowanego ze środków unijnego programu polsko-czeskiej współpracy transgranicznej Interreg V A. Konferencja została także dofinansowana z budżetu Województwa Dolnośląskiego. Patronat honorowy objęli: sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Wojciech Murdzek i marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski.      

W obradach uczestniczyło 30 osób z Polski i Republiki Czeskiej: nauczyciele i dyrektorzy szkół pogranicza kłodzkiego, przedstawiciele współorganizatorów, specjaliści z wyższych uczelni (Opole, Poznań, Szczecin, Wrocław, Liberec), przedstawiciele organów programu Interreg V A. W trakcie obrad przedstawiono 7 polskich i czeskich referatów, które inspirowały bardzo ożywioną i wielowątkową dyskusję. Wypowiedzieli się w różnej formie  praktycznie wszyscy uczestnicy. Obrady toczyły się w języku polskim i czeskim, przy czym zapewniono w niezbędnym zakresie tłumaczenie.                                                                                      

Konferencja okazała się bardzo pożytecznym forum wymiany informacji i doświadczeń w zakresie polsko-czeskiej współpracy edukacyjnej, szczególnie na pograniczu kłodzkim. Referaty i dyskusja pozwoliły sformułować szereg istotnych i konkretnych wniosków i propozycji co do obecnego stanu i możliwości rozwoju tej współpracy; do najważniejszych można zaliczyć następujące: 1/ Naukowo-metodyczne analizy polsko – czeskiego interdyscyplinarnego Zespołu ds. Podręczników Szkolnych, funkcjonującego w ramach PCzTN, wykazały sporą nieadekwatność obrazu sąsiada, jaki rysuje się w podręcznikach różnych przedmiotów w obu krajach, do rzeczywistości historycznej i społecznej oraz do potrzeb dydaktyczno-wychowawczych. Prace Zespołu przechodzą obecnie do etapu formułowania propozycji środków zaradczych i rekomendacji. Na etapie tym niezbędne jest nawiązanie kontaktu z praktyką szkolną, do czego konferencja przyczyniła się w istotny sposób. 2/ Celowe byłoby reaktywowanie cyklu systematycznych konferencji metodycznych dla polskich i czeskich nauczycieli z terenu pogranicza kłodzkiego, realizowanych w latach 90-tych. Może to stanowić dobry wzorzec do rozszerzenia na inne odcinki pogranicza.  3/ Dla podniesienia poziomu nauczania o sąsiedzie pożądane jest opracowanie pomocniczych materiałów dydaktycznych, takich jak podręczniki regionalne dla regionów przygranicznych, materiały pomocnicze, np. w postaci scenariuszy lekcji i innych zajęć. Wyważenia wymaga proporcja między formą drukowaną i elektroniczną tych materiałów.                                                                                                                                                                                                                                                                  
4/ Efektywną i atrakcyjną formą zapoznawania uczniów z krajem sąsiada są konkursy. Należy rozważyć możliwości zintegrowania konkursowych inicjatyw lokalnych, a szczególnie Konkursu Wiedzy o Polsce i Czechach.

5/ W perspektywie nowej edycji unijnego programu polsko-czeskiej współpracy transgranicznej Interreg 2021+ pożyteczne byłoby zorganizowanie warsztatów dla nauczycieli, które przygotowałyby ich do tworzenia aplikacji projektowych. 6/ Celowe byłoby upowszechnienie w środowisku szkolnym istniejących już aplikacji wspomagających dydaktycznie nauczanie wiedzy o sąsiedzie (informacją i pomocą metodyczną może służyć np. czeska Asocjacja na Rzecz Dydaktyki Historii).

7/ Nie bez znaczenia dla omawianej problematyki jest skupianie jak najszerszego grona instytucji „sojuszniczych”, np. Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli.                                                              

W przeddzień konferencji (21 XI) odbyło się w Nowej Rudzie robocze seminarium z udziałem przedstawicieli współorganizatorów i Zespołu ds. Podręczników Szkolnych PCzTN, poświęcone programowaniu dalszych wspólnych prac. Rozważano szczególnie sposoby i zakres powiązania tych prac z praktyką szkolną i rozwojem współpracy szkół na pograniczu kłodzkim. Seminarium zakończyło spotkanie kulturalno-edukacyjne, w ramach którego odbył się okolicznościowy koncert w wykonaniu Danuty Gołdon-Legler oraz prelekcja Juliana Golaka, pełnomocnika Marszałka Województwa Dolnośląskiego ds. kontaktów z Republiką Czeską pt. „Idea Polsko-Czeskich Dni Kultury Chrześcijańskiej „Bądźmy Rodziną” w rozwoju międzynarodowej współpracy kulturalno-edukacyjnej”.

Po zamknięciu obrad plenarnych 22 XI przedstawiciele wspomnianego Zespołu oraz współorganizatorzy określili wstępnie sposoby wykorzystania i upowszechniania rezultatów konferencji.